KOENZİM Q10 NEDİR?

Koenzim Q10 yağda eridiğinden tüm hücre zarlarında ve yağları taşıyan proteinlerin yapısında bulunur. Hücre içinde enerjinin oluşturulmasında koenzim Q’ ya ihtiyaç vardır. Koenzim Q 10’nun antioksidan özelliği vardır. Koenzim Q 10 ‘nun vücudumuzda yapılabilmesi için B6 vitamine ihtiyaç vardır. Koenzim Q10 vücudumuzda yapıldığı gibi bazı gıdalarla da alınır. Kırmızı et, tavuk eti, balık, soya fasülyesi, soya yağı, ceviz, badem, sebze ve meyvelerde Koenzim Q 10 vardır. Yapılan klinik çalışmalarda koenzim Q10’un damarların içini saran endotel isimli zarın iyi görev yapmasını sağladığı gösterilmiştir. Endotel iyi görev yapmazsa damar sertliği oluşmaktadır. İlave olarak alınan koenzim Q10 ilaçlarının dokularda koenzim Q10’nu artırdığı şüpheli olsa da kan düzeylerinde artış olmaktadır. Kolesterol düşürücü ilaç alanlarda kalp ve iskelet kasında konzim Q10 düzeyinde azalma olduğu saptanmıştır.

Koenzim Q10’un faydalı olduğu durumlar şunlardır:

Hipertansiyonlu hastalarda tansiyon ilaçlarıyla birlikte 120 mg/gün dozunda alındığında faydalı olduğu gösterildi, ancak uzun sürede nasıl etki yaptığı bilinmiyor.
Kardiyomyopati denilen kalp hastalığında faydalıdır
Mitokondrial diabet denen bir tür şeker hastalığında faydalı olduğu saptanmıştır..
Anti-aging (yaşlanmayı geciktirici) olarak etkisi bulunamadı.
Parkinson hastalarında 1200mg/gün dozunda faydalı olduğu klinik çalışmalarla gösterilmiştir.
Sperm sayısını ve hareketini artırdığı gösterilmiştir
Damar sertliğini önlediği tam ortaya konamamıştır.
Kalp yetmezliğinde faydalı olduğu iddia edildiyse de ileri klinik çalışmalara gerek vardır.
Atletik performansı artırmadığı saptanmıştır.
Coumadin kullananlarda etkileşimi olabilir. Bu ilaçları alanlar koenzim Q 10 alırken dikkatli almalıdırlar.

Kan Yağlarını Düşüren Ürünler:

Kan yağlarını düşüren bazı besin destek ürünleri vardır. Bunlar aşağıda verilmiştir:

a) Balık Yağı: Kandaki yağları düşüren balık ve balık yağı eskiden beri dikkat çekicidir. Özellikle yağlı balıklar kandaki trigliserid denen yağı azaltırlar. Balık yağının trigliserid düşürmesi yanı sıra LDL kolesterolün küçük parçacıklı kısmında da azalma yaptığı bilinmektedir. Balık yağı ayrıca tansiyon, damar duvarı, ritm bozukluğu üzerine de faydalı etkiler sağlar. Balık yağı alanlarda yan etki olarak E vitaminde azalma olabilir, bu nedenle ilave E vitamini alabilir. Balık yağı alanlarda bulantı, gaz, ishal, ağızda balık kokusu olabilir. Bu nedenle balık haftada en az 2 kez yenmelidir. Balık yağı sadece hipertrigliseridemisi olan kişiler almalıdır.

b) Soya: Soya içinde bulunan fitoöstrojenler ile faydalı olur. Özellikle isoflovan faydalı olmaktadır. İsoflovan östrojen hormonu benzeri etkiye sahiptir. Ancak eskiden bilindiği gibi soya proteininin kan yağları üzerine çok etkisi olmadığı saptanmıştır. Soya proteini damarlar üzerinde faydalı etkiye sahiptir. Ancak diğer proteinler yerine soya proteini almak faydalı olmaz.

c) Polikozanol: Şeker kamışından elde edilen bir ilaçtır. Günde 10-20 mg alındığında LDL kolestetrolü % 25 azaltır ve iyi kolesterolü denen HDL kolesterolü % 15 artırdığı iddia edilmiştir. Bununla birlikte yapılan bir bilimsel çalışmada kandaki yağlara etkisi gösterilemedi. Bu nedenle kolesterol düşürücü olarak kullanılmasını önermiyoruz.

d) Sarımsak İlaçları: Sarımsak ilaçlarının kolesterol üzerine etkisi yoktur.

e) Bitki Sterolleri: Bunlar kolesterolün bağırsaktan emilimini azaltırlar. Bununla birlikte emilim azalıdığında karaciğerden kolesterol yapımı da artmaktadır. Bazen margarinlerin içine konmaktadır. Margarinlerde genellikle sitostanol ve campestanol sterolleri bulunur. Bunların kanda A ve E vitamini azalttıkları saptanmıştır. Kolesterol düşürmek için bu tür margarin yenmesini önermiyoruz.

f) Zeytin Yağı: Zeytin yağı LDL kolesterolü azaltır, HDL kolesterolü artırır yani çok faydalıdır. Yemeklerde sızma zeytin yağı kullanılmalıdır.

g) Posa: Psillium, pektin, guar gum ve yulaf gibi posalar kolesterolü azaltır.

h) Ceviz, Badem: Ceviz LDL kolestrolü azaltmada faydalı olur. Ancak trigliserid yüksek ise almamalıdır.

i) Yeşil Çay: Yeşil çay içen kolesterol hastalarında faydalı etkiler sağlanmıştır.

KAYNAK:
1. Prof Dr Metin Özatya, Vitamin, Mineral, Besin Desteği, Gürer yayınları, 2008