ERKEKLERDE KISIRLIK

Erkeklerde seks hormon azlığı ve seks organları gelişimin yetersizliği yani tıp dilindeki adıyla hipogonadizm ya hipofizden FSH, LH hormon salgısının az olmasından kaynaklanır ya da testislerin hasarı veya hastalığı sonucu oluşur. Sonuçta bu kişilerde kanda testosteron hormon azlığı vardır.

Klinik Belirti ve Bulgular:

Seks hormon (testosteron) azlığı ergenlik öncesi olabildiği gibi erişkin yaşlarda sonradan da gelişebilir. Bu kişilerde testosteron hormon azlığı, çocuk olmaması veya her ikisi birlikte olabilir.

Ergenlik öncesi dönemde seks hormon azlığı varsa bu kişilerde şu şikayetler olur:

•Testis ve penis küçüklüğü
•Sakal çıkmaması
•Koltuk altı ve ve penis etrafı kılların seyrek olması
•Vücut alt ve üst bölümlerinin orantısızlığı
•Erkek tipi kas yapısının oluşmaması
•Memelerde büyüklük (Jinekomasti)
•Sesin ince ve tiz olması
•Enerji azalması ve halsizlik
•Önikoid yapı denen boyun uzaması, kulaç boyunun boydan 2 cm fazla olması
•Bazı kişilerde koku alma bozukluğu

Erişkin yaşta seks hormon azlığı gelişirse bu kişiler şu şikayet ve belirtiler oluşur:

•Kas kitlesinde ilerleyici azalma
•Libido (cinsel istek) kaybı
•İmpotans (ereksiyon kaybı veya azalması)
•Sperm sayısında azalma
•Menopoz benzeri sıcak basmaları
•Kemik erimesi (osteoporoz) ve kırık riskinde artma
•Enerji azalması ve halsizlik

Erişkin yaşta testis fonksiyonların kaybı şikayet ve klinik bulguların daha yavaş gelişmesine neden olmaktadır. Yaşlanmakta olan erkeklerde şikayet ve bulguların yaşlanmaya bağlanması nedeniyle tanınması güç olmaktadır. Vücut kıllarının uzaması genellikle yavaşlar fakat ses değişmez, penis ve prostatın büyüklüğü gerilemez. Kafada saç dökülmesi olmaz. Seks hormon azlığı genellikle çocuk olmaması nedenlerinin araştırılması sırasında ortaya çıkmaktadır.

Hipogonadizmin Nedenleri:

Hipogonadizm yani testosteron eksikliğinin hipofizer ve testise bağlı nedenleri vardır:

Hipotalamik-Hipofizer Nedenler:

Hipofiz tümörleri
Hipofiz yetmezliği
İzole FSH veya LH hormon yetmezliği
Prolaktin hormon fazlalığı
Bazı ilaçlar: Morfin, kortizon gibi ilaçlar
Hemokromatozis: kanda demir fazlalığına bağlı bir hastalık.
Kallman sendromu (koku alma bozukluğu ve hipogonadizm)

Testis Hastalıkları:

Klinefelter sendromu denen genetik hastalık (47 XXY)
Her iki testis yokluğu
Travmaya bağlı testis hasarı
Kriptorşidizm (testisin yukarda olması)
Sertoli cell only sendromu
Orşite bağlı testis hasarı (kabakulak sonrası gibi)
Radyoterapi veya kemoterapi

Laboratuvar tetkikleri

Serum total testosteron ölçümü en önemli testtir. Şüpheli durumlarda 3 kez ölçülmelidir. SHBG değişikliğine yol açan bir başka hastalık var ise (obezite gibi) serbest testosterone ölçülebilir. Hipogonadizm durumunda testosteron düzeyi düşük çıkar.

Serum FSH ve LH konsantrasyonları ölçülür. Bunlar yüksek ise hipogonadizm yani seks hormon bozukluğu testis hastalığına bağlıdır. FSH ve LH düşük ise hipogonadizm hipofiz kökenlidir denir.

Hipogonadizmi olan hastalarda kanda prolaktin hormonuna da bakmak gerekir. Prolaktin yüksekliği olan kişilerde de seks hormon azlığı oluşabilir.

Testis hastalıklarına bağlı seks hormon bozukluğunun en önemli nedeni Klinefelter Sendromu denen genetik bir hastalıktır. Bunun teşhisi için kromozom analizi yapılır. Bu hastalıkta kromozom tetkikinde 47 XXY bulunur. Normalde 46 XY dir. Yani bir X kromozomu fazladır.

Erişkin hastalarda ve gençlerde spermiogram yapılabilir. Sperm azlığı hipogonadizm hastalığı yönünden önemli bilgi verir..

Tedavi

Tedavide amaç seksüel gelişimi sağlamak, kemik erimesini önlemek, ereksiyon problemini düzeltmek ve çocuk sahibi olmayı sağlamaktır.

Hastanın durumuna göre doktor testosteron ilaçları veya FSH, LH ilaçları kullanır.

KAYNAKLAR:
1. http://www.endokrin.org